“We hebben ons afgevraagd hoe we een beter Alfa-college moeten worden. Niet door ons nog meer te structureren, want we zijn al heel blauw georganiseerd. Het gaat juist om de ‘soft controls’, daar moeten we verbeteren,” vertelt Wim Moes. Om die ‘soft controls’ beter te kunnen duiden, is aan alle medewerkers gevraagd wat ervoor nodig is om het Alfa-college beter te maken. Hij noemt dat “omgekeerd ontwerpen”. Er kwamen vier lijnen uit, die Wim Moes in zijn bijdrage bespreekt.

Meer dan een diploma

De eerste lijn uit de inventarisatie bij medewerkers over de toekomst van het Alfa-college: we willen van intentie naar resultaat. “Iedereen werkt keihard, mensen gaan door in de vakanties. Maar wat levert het precies op? Dat kunnen we niet altijd helder duiden.” De tweede: van diploma naar maatschappelijke betekenis. “We vinden dat er een te sterke focus ligt op het diploma. Je leidt mensen niet op voor een papiertje, maar voor de toekomst. Dat gaat ook over bijvoorbeeld burgerschap en leren leren. Het betekent dat er een opgave ligt om de leercultuur te versterken.” De derde: van plicht naar passie. “We willen graag dat onze studenten en medewerkers vooral met passie leren en werken in plaats van ervaren dat het moet.”

Niet onderwijs maar leren

Bij de vierde lijn staat hij wat langer stil. “Die gaat over de transformatie van onderwijs naar leren. En nu ga ik tegen een aantal schenen schoppen. Want als je docenten vraagt wat hun ‘core business’ is, dan zeggen ze het geven van onderwijs. Maar waar het echt om draait, is niet onderwijs maar leren. We hebben scholen bedacht omdat mensen daar beter, slimmer en makkelijker kunnen leren. Onderwijs is volgens mij dan ook maar gewoon een ondersteunende dienst, die mensen een stap verder helpt in hun ontwikkeling.” Dit betekent dat het vak van docent verder zal veranderen en dat bovenop de traditionele drievoudige professionaliteit (van vakman, vakdidacticus en pedagoog) een groter beroep wordt gedaan op de netwerk- en projectmanagementskills van de docent.

Ophokplicht

Als je op die manier naar het onderwijs kijkt, Wim Moes noemt dat “een focusverandering”, dan betekent dat de leervraag en behoefte van studenten centraal stellen. En niet de vakken of zelfs een verplichte aanwezigheid. “Leerplicht is in Nederland helemaal geen leerplicht, maar een ophokplicht. Je moet ergens een bepaalde tijd zijn, wat je daar doet maakt kennelijk niet uit.” Dat is in deze tijd niet meer houdbaar, betoogt hij. Onder meer omdat door de digitalisering een virtuele wereld is ontstaan, parallel aan de fysieke wereld, waar studenten zelf kennis en informatie vinden. “Ik denk dat de klassieke school zoals wij die nu kennen, zijn langste tijd heeft gehad. Studenten komen straks echt niet meer vanzelf naar ons toe, ze gaan zelf dingen opzoeken en ontdekken. De werelden die we nu gescheiden hebben, van leren en werken en onderzoeken, gaan in elkaar vervloeien. En dat is maar goed ook, want dat is hard nodig om het niveau van de beroepsbevolking op peil te houden. Je hebt geen baan meer voor het leven, iedereen zal zich moeten blijven ontwikkelen.”

We moeten de leercultuur versterken!

Wim Moes

Voorzitter College van Bestuur

Alfa-college