“Iedereen kent de voorbeelden van Uber of Amazon, maar platformen kunnen veel complexer zijn dan dat. Het hangt heel erg af van de sector hoe een platform eruitziet en hoe snel en breed deze terrein zal winnen,” zei Pasman, die zijn inleiding begon met een definitie van platforms. “Een platform is een infrastructuur, vaak digitaal, waarop minimaal twee verschillende types partijen elkaar makkelijker kunnen vinden dan buiten dat platform. Het is een plek waar ze waarde kunnen uitwisselen. Hoe meer gebruikers met elkaar interacteren op een platform, hoe waardevoller dat platform voor iedere gebruiker wordt.” Platforms zijn kansrijk in een markt waarin aanbod en vraag versnipperd zijn, waarin informatie over de kwaliteit van diensten of producten ongelijk is verdeeld en waar sprake is van een niet optimale allocatie van schaarse middelen. “Al deze elementen zijn aanwezig in de zorg. Ik zie daarom veel mogelijkheden in de zorg, platforms kunnen de zorg beter maken.”

De platform sandwich

De platformeconomie heeft wel iets weg van een sandwich, vertelde Pasman. Aan de onderkant zitten zeer grote partijen met technologie platforms, die vaak ondersteunende services op een volledig gedigitaliseerde wijze aanbieden aan een veelvoud van kleinere zakelijke partijen (bijvoorbeeld Cloud platforms). Die tussenlaag van partijen kan vergaand specialiseren, dankzij die services. Waar voorheen een organisatie alles in huis moest hebben om een bepaalde dienstverlening te kunnen bieden, hoeft dat nu niet meer.

“Organisaties maken zich op de korte termijn te druk over platforms en op de lange termijn niet druk genoeg.”

Jochem Pasman

Head of Platform Advisory bij KPMG

Op die tussenlaag van sterk gespecialiseerde aanbieders ligt een toplaag van matchmaker platforms waar alles voor de consument samenkomt, zoals Amazon. “Dat soort bedrijven voegen alle gespecialiseerde bouwblokken samen tot één klantervaring.” Ze fungeren naast marktmeester ook als een regulator van het ecosysteem dat ze creëren, door regels vast te stellen die het geheel laten functioneren.

Winner takes all?

De platformeconomie is mogelijk geworden door digitalisering. Door vergaande automatisering van allerlei processen, van kredietbeoordeling tot triage, konden grote organisaties uiteenvallen en doorgaan als talloze kleine dienstverleners. En door de opkomst van de smartphone en het internet of things worden data gecreëerd die deze platforms voeden en waarmee de dienstverlening wordt verbeterd. Standaardisatie is een vereiste om al deze data te gebruiken en Pasman ziet twee manieren om hiertoe te komen: standards-by-committee:  via de klassieke manier van commissies die standaarden vaststellen, of standards-by-customers waarbij de dominante partij de de facto standaard wordt . “Beide manieren zijn mogelijk, de eerste manier duurt echter wel een stuk langer.”

Nieuwe diensten

De zorg gaat te maken krijgen met de platformeconomie, daar is Pasman van overtuigd. Hoe dat er precies uit zal zien, is nog ongewis. En als het eenmaal gaande is, kan het nog alle kanten opgaan. Hij besloot: “Bij de huidige grote platforms zie je dat ze nu soms dingen doen die ze vooraf nooit hadden bedacht. Omdat ze zulke grote hoeveelheden data verzamelen, kunnen ze nieuwe diensten aanbieden. Spotify kan bijvoorbeeld zien welke muziek waar populair is en muzikanten adviseren over hun tours. Zo worden nieuwe waarden gecreëerd voor andere gebruikers dan voorzien. Dat kan in de zorg ook gebeuren.”